İktisadi faaliyet ve olaylarla ilgili iddaların önceden saptanmış ölçütleri uygunluk derecesini araştırmak ve sonuçları ilgi duyanlara bildirmek amacıyla tarafsızca kanıt toplayan ve bu kanıtları kontrol eden sistematik bir süreçtir.

            Muhasebe kurum ve kuruluşlarının muhasebe kayıt ve işlemlerinin nasıl yapılacağına dair oluşturulan bir süreçtir.

1. Mali tablo denetimi

2. Uygunluk denetimi                                (konularına göre ( amaçlarına))

3.  Faaliyet denetimi

 

1. Mali tablo denetimi ( Finansal Denetim): Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak hazırlanması gereken ve denetim kapsamına giren bilanço, gelir tablosu, dağıtılmamış karlar tablosu, öz sermaye değişim tablosu ve nakit akış tablosunun bir bütün olarak önceden saptanmış ölçütlere uygun olup olmadığının araştırılmasıdır.

 

2. Uygunluk denetimi ( Biçimsel-Formel Denetim): Gerek işletme içinde gerekse işletme dışında yapılabilen ve işletmenin yetkili bir üst makam tarafından saptanmış kurallara uyulup uyulmadığının tespit edilmesidir.                           

 

3. Faaliyet denetimi ( Performans Denetimi): İşletmenin bölümlerinin etkinlik ve verimliliklerini değerlendirmek amacıyla o bölümlerin faaliyetlerine ilişkin yöntem ve yorganların (kural) ların gözden geçirilerek incelenmesidir.

 

1. Kamu denetimi

2. İç denetim

3. (Dış) Bağımsız denetim

 

1. Kamu denetimi: Kamu adına devletin ülke içindeki tüm ekonomik ve sosyal faaliyetleri denetlemesine denir. Örneğin; vergi denetimi

 

            Kamu denetçisi; Devlet adına kamu denetimini yapan denetlediği kurumdan herhangi bir ücret almayan denetim elemanlarıdır. Kamu denetçileri gelir kontrolörleri, hazine kontrolörleri, milli emlak kontrolörleri, muhasebat kontrolörleri, tasfiye kontrolörleri ve vergi denetmenlerinden oluşur.

 

            Defterdar, vergi dairesi müdürleri, gelir müdürleri, vergi denetimi hesap uzmanları, maliye teftişi yapılıyor ise maliye müfettişleri denetim yaparlar.

 

2. İç denetim: Kurum ve işletmenin faaliyetlerinin, para ve mal hareketlerinin, kurum çalışanlarının eylemlerinin aynı kuruma bağlı denetim birimi ya da bu işle görevlendirilmiş kişilerce denetimidir.

 

3. Bağımsız denetim: Kamu adına davranan, ancak kamudan maaş ya da ücret almayan denetçiliği meslek edinmiş kişilerce yapılan denetçidir.

            Bağımsız denetim kendi arasında 3’e ayrılır.

1.sürekli denetim: Bir firmanın süreklilik arz eden durumlarının denetimidir.

2.sınırlı denetim: Belli bir konuyla yapılan bir denetimdir.

3.özel denetim: Özel bir konuda yapılan denetimdir. Özel denetim gizli yapılır.